Nas últimas décadas, puidemos observar como parte do patrimonio arquitectónico de moitas vilas mariñeiras foi desaparecendo para dar paso a grandes bloques de vivendas nun proceso de de grandes transformacións urbanas parello á mudanza no modo de vida de milleiros de persoas.
Aínda que esta destrución de parte do noso patrimonio foi importante no conxunto do país, Combarro é un deses lugares que conservou a súa arquitectura tradicional e, aínda que na actualidade corre outros perigos como a masificación turística e a perda da súa identidade o certo é que posibelmente sexa a vila mariñeira que mellor conserve o seu patrimonio.
Neste artigo falamos de...
Onde está Combarro?
Combarro é unha parroquia situada no Concello de Poio, declarada Conxunto Histórico-Artístico e unha das mellores mostras da arquitectura popular galega. Historicamente viviu da pesca, mais na actualidade a actividade principal é o turismo.
Este é un lugar de visita para moitas persoas que van pasar uns días nas Rías Baixas, xa que se atopa moi preto de lugares como Pontevedra ou Sanxenxo.
A maioría da xente adoita complementar a visita a Combarro con outros lugares da zona como son o Mosteiro de Poio, o Mosteiro da Armenteira, os petróglifos da Caeira ou a ruta dos muíños de Samieira.
Que ver en Combarro?
Este lugar mariñeiro constitúe un conxunto etnográfico e patrimonial moi importante, formado principalmente por vivendas mariñeiras datadas dos séculos XVI en diante, máis de sesenta hórreos (ou palleiras como lle chaman en Combarro) e unha importante concentración de cruceiros, un dos principais elementos que atoparás en calquera lugar de Galiza. Ademais, os soportais, as numerosas fontes e o seu chan empedrado tamén os hai que ter en conta polo seu notábel estado de conservación.
Combarro non ten sitios concretos para visitar, todo o seu casco histórico é un museo ao aire libre no que é preciso estar atento para ver cada detalle.
Un dos principais lugares de xuntanza da veciñanza e de celebración de eventos é a Praza do Peirao da Chousa, lugar onde ademais se concentran unha parte importante de restaurantes e terrazas da zona e desde onde podes iniciar a túa visita ao centro histórico.
En canto ás rúas, as dúas principais son a de San Roque e a do Mar, xa que son as que concentran a maior parte das vivendas e hórreos e á súa vez conectan con outras rúas máis pequenas.
Como curiosidade, a orientación dos sete cruceiros non é froito do azar: a maioría dos que teñen a Virxe na cruz teñen orientación cara o mar mentres que os que teñen a imaxe de Cristo están orientados cara a terra.
Cando visitar Combarro?
O certo é que este lugar podes visitalo en calquera momento do ano, mais no verán é cando concentra grandes masas de xente e posibelmente cando sexa máis complicado gozar de todos os seus encantos.
Se non tes máis remedio que vir no verán, recomendamos visitalo a primeira hora da mañá. Mais, se tes a posibilidade de visitalo en calquera época a nosa recomendación é vir a comezos de maio, coincidindo coa mudanza de estación e cando a natureza comeza a florecer.
Na primavera, Combarro está perfecta para visitar xa que non atoparás a masificación doutros meses. Ademais, a súa veciñanza decora portas e balcóns con xestas dando un ambiente aínda máis incríbel.
E por que a xente de Combarro decora así as súas vivendas?
Pois ben, cando chega o mes de maio existe un costume moi arraigado nas Rías Baixas, Norte de Portugal e sur da provincia da Coruña, que consiste en pór xesta nas portas das casas, carros, leiras, embarcacións, fiestras e, nos últimos anos, tamén nos coches.
A tradición di que hai que poñela antes das doce da noite do 1 de maio co obxectivo de protexerse contra o “mal de ollo”, para evitar en definitiva que non poida entrar o mal e que nesas casas non collan o meigallo.
Por exemplo, moi preto de Combarro, na Illa de Ons, teñen unha tradición que consiste en mallar nas dornas con ramallos de xesta, co obxectivo de rachar o meigallo que lles provocaba dificultades para pescar.
E como podedes ver nestas fotos, a tradición continua en Combarro, decorando a maioría das vivendas de toda a parroquia.