Crenzas e lendas asociadas con animais
Como indicamos noutro artigo sobre ditos e refráns de animais, unha parte importantísima do refraneiro representa o mundo rural, e iso ten
De onde vén a expresión popular “a chorar a Cangas”?
Publicidade
Todas as definicións do concepto “tradición oral” coinciden en que é a forma de transmitir coñecemento da cultura, tradición e experiencias das sociedades ao longo do tempo, xa sexa mediante refráns, lendas, cantos, relatos, fábulas, conxuros, mitos…
Fronte á postura de que a historiografía é a única fonte fiábel do coñecemento da historia, a tradición oral ergueuse como unha fonte de información que se vale das tradicións e que perdurou ao longo da historia, paralela á historiografía.
A tradición oral galega caracterízase pola súa riqueza, variedade e capacidade para transmitir e explicar a nosa historia. Contamos con moitísimas expresións típicas galegas, unha boa parte centradas na vida no rural e o que acontece no seu redor, mais tamén outras que explican as vivencias doutros momentos históricos.
Hai unha expresión popular moi estendida na nosa xeografía e, en concreto no sur do País, esta é “a chorar a Cangas”. Adoitamos empregala para recriminar ao noso interlocutor por “choromicas” ou por lamentarse por un suceso esperado. Mais, por que os mandamos a chorar a Cangas?
Durante moitos séculos e até finais do século pasado, no noso País existía unha profesión de nome “carpideiras, choronas, choradeiras ou plañideiras” e que consistía en chorar nun enterro por cartos ou comida. Segundo historiadores e a tradición oral, na vila de Cangas do Morrazo existían unhas carpideiras de renome, das máis afamadas da Galiza e que eran contratadas case sempre por persoas de alto poder adquisitivo para demostrar que o finado ou finada era unha persoa moi coñecida.
En moitas ocasións as capideiras non coñecían ao finado mais a súa profesionalidade era tal que mesmo chegaban a desvanecer ou arrincar pelos da cabeza para mostrar a dor provocada pola morte da persoa. Noutras ocasións estudaban a vida do finado para facer gala do seu coñecemento diante dos presentes.
Publicidade
Publicidade
Cómpre destacar que as capideiras teñen a súa orixe no antigo Exipto, debido a un tabú que prohibía aos parentes chorar en público. O seu uso tiña dúas funcións principais que eran contaxiar por imitación ao resto do público e destacar a importancia social do defunto. Tamén hai constancia da súa existencia na cultura de México, Inglaterra, norte de Portugal e no rito xudeu.
Sen embargo, aínda que a fama viña das choradeiras de Cangas do Morrazo, esta profesión estaba estendida por toda a xeografía galega. No século XIV a Igrexa tentou erradicar o uso destas mulleres, conservándose escritos dos obispos nos que lles entregaban todo o poder aos curas das distintas parroquias para prohibir ou entorpecer a súa presenza.
Así e todo, estas profesionais do choro adoitaban recibir alimentos polos seus servizos xa que a fame e as penurias eran constantes, aínda que en momentos de maior bonanza económica podían recibir até 2 ou 3 reais. De feito, aínda que no século XX a súa presenza era case testemuñal, algunhas persoas que lembran da súa existencia contan como nos anos posteriores ao golpe de estado franquista e coincidindo cos anos da fame, había mulleres que se adicaban a isto co obxectivo de poder alimentar ás súas crianzas.
Na actualidade, as capideiras xa non existen mais queda a tradición oral, encargada de lembrar a súa existencia e sobre todo de seguir enriquecendo unha lingua que ao contrario desta profesión, resístese a pasar ás follas da historia.
Pode que che interese:
6 expresións galegas para non empregar castelanismos
En Orgullo Galego sempre dicimos que a fraseoloxía galega, entre outras moitas cousas, é ben rica e cómpre moito recoller a súa
Publicidade
Publicidade
6 comentarios en “De onde vén a expresión popular “a chorar a Cangas”?”
Bos días-
A colación do dito “a chorar a Cangas” hai outro dito que me causou sorpresa e curiosidade cando mo mencionou unha amiga de Marín e que alí se usa.É “Ai eu non sei,son de Muros”,usase cando alguén se desentende ou non quer saber nada do que se trata,fala etc.
Eu son de Muros,no pueblo nunca o oín,penso que debe ter relación con que o ser pueblo de mariñeiros e éstos relacionarse cos de outros lugares saleu de ahí. Hai otro moi curioso tamén, é: Todos somos galegos menos o capitán que é de Muros.Gustariame que o poñades na páxina e asi saber a orixe.Moitisimas gracias. A seguir así.
Preguntaremos en redes sociais. Saúdos!
Consulte a ChatGPT e isto foi o que atopei.
O refrán galego “Todos somos galegos menos o capitán que é de Muros” fai referencia a un dito popular que destaca a idea de que todos somos iguais, excepto certas persoas que se cren superiores ou diferentes debido á súa posición ou estatus.
O orixe do refrán remóntase á Idade Media, na época en que Galicia estaba dividida en varias vilas ou cidades. Muros era unha vila costeira na provincia da Coruña, e a súa posición xeográfica estratéxica e a súa economía próspera outorgaban un estatus especial ao seu capitán ou gobernador. Esta figura exercía certo poder e autoridade sobre a poboación de Muros, o que levou á creación deste refrán para resaltar a diferenza entre o capitán e o resto dos habitantes.
A frase utilízase para sinalar a arrogancia ou actitude prepotente de alguén que se sente superior debido á súa posición ou estatus social, lembrándolle que ao final todos somos iguais e ninguén debe sentirse por enriba dos demais. É unha forma de recordar a importancia da humildade e a igualdade entre as persoas.
Imaxino que haberá outras versións.
Na xona da Mariña oese: chamarse de Covas,para desentenderse de algo.
O grupo folk Volta e Dálle de Mondariz, teñen unha canción no seu segundo disco, Tempo Detido, que se chama así, A chorar a Cangas, e fala das carpideiras.
Ola, boa noite,
Eu tamén teño escoitado como explicación da expresión “a chorar a Cangas”, cando na época da emigración a América na que saían moitos transatlánticos do porto de Vigo, ás veces, os emigrantes eran timados e compraban un billete de barco a Cangas polo prezo do billete a América e ao desembarcar en Cangas “choraban” de desesperación.
A min, persoalmente, é unha explicación que me cadra e me gusta moito.
Un saúdo